اسناد درونی یا شخصی نیز به دو مؤلفه تقسیم می‌شود: “توانایی” فرد برای انجام دادن یک عمل و “کوششی” که صرف آن می‌شود. این دو مؤلفه رابطه‌ای قوی با هم دارند. چنانچه هر یک از این دو مؤلفه نباشند، حاصل تاثیرات مشترک آن‌ها نیز صفر خواهد بود. توانایی بدون تلاش یا تلاش بدون توانایی، به هیچ عملی منجر نخواهد شد. هم‌چنین اگر دشواری تکلیف بیش از محدوده توانایی باشد انجام دادن عمل، غیرممکن خواهد بود و اگر ناچیز باشد برای اجرای آن توانایی بسیاری لازم نیست. در وضعیت‌های نسبتاً دشوار دستیابی به اطلاعات مفید درباره توانایی عمل‌کننده، بیش از هر زمان دیگر میسر است.
مبنای دیگر تحلیل هایدر از عمل، ادراک کوشش است که با دو چیز تعیین می‌شود: قصد عمل‌کننده و کوشش وی برای نیل به عمل. عقاید زیربنایی هایدر با دو بیان اسنادی بنیادین در ارتباط است: آیا عمل معلول گرایش‌های درونی است یا عوامل بیرونی؟ اگر درونی است، عمدی بوده یا غیرعمدی؟ ما در زندگی روزمره پیوسته با اندک توجهی چنین قضاوت‌هایی را انجام می‌دهیم: آیا هم‌کلاسی‌ام که امروز به من بی‌اعتنایی کرد واقعاً به من بی‌علاقه شده است؟ یا از یک اختلاف خانوادگی رنج می‌برده است؟ و… پاسخ‌های ما به این‌گونه سوال‌ها راهنمای رفتار بعدی ماست و برای رفتار مناسب باید اسناد درستی بدهیم. قابل ذکر است که نظریه‌هایدر در تبیین این مطلب قاصر است و نمی‌توان آن را به طور عملی به وسیله آزمون تجربی بررسی کرد. این نظریه به کمک تفسیر و توضیح سایر نظریه‌پردازان اسناد توسعه یافته است (کریمی، ۱۳۸۴: ۳۰۳).
۲-۱۲-۲- نظریه استنباط جونز و دیویس(۱۹۶۵)
نظریه دوم، نظریه استنباط متناظر جونز[۴۷] و دیویس[۴۸] است که در آن پیامد رفتار را مبنای اسناد می‌داند. این نظریه پیش‌بینی می‌کند که مردم سعی دارند از روی رفتار استنباط کنند که آیا آن رفتار با یک خصیصه پایدار شخص تطبیق می‌کند یا خیر.
۲-۱۲-۳- نظریه تغییر همگام هارولد کلی(۱۹۸۰)
نظریه سوم، نظریه تغییر همگام هارولد کلی[۴۹] است که برای هر رفتار سه وجه قائل است و اسناد را بر اساس این سه وجه انجام می‌دهد. وجه اول همرایی، یعنی آیا همه در آن موقعیت همان رفتار را داشته‌اند. وجه دوم تمایز، یعنی آیا در غالب موقعیت‌ها رفتار فرد همین‌گونه است. وجه سوم پایایی یا ثبات، یعنی آیا او همیشه در چنین موقعیتی همین رفتار را دارد یا فقط همین یکبار چنین رفتار کرده است. چنانچه همرایی و تمایز پایین و ثبات بالا باشد احتمال اسناد گرایشی بیشتر می‌شود.
۲-۱۲-۴- نظریه ترکیبی شیور(۱۹۷۵)
نظریه چهارم، نظریه ترکیبی اسناد شیور[۵۰] می‌باشد که مبتنی بر سه فرض درباره طبیعت انسان است: نخست اینکه رفتارها به صورت تصادفی روی نمی‌دهند و قابل پیش‌بینی هستند. دوم اینکه مردم تمایل به درک، تبیین و پیش‌بینی رفتار دیگران دارند و سوم اینکه رفتارهای قابل مشاهده افراد، اطلاعات معتبری درباره علل زیربنایی خود به دست می‌دهند.
۲-۱۲-۵- نظریه سه بعدی واینر(۱۹۸۵)
نظریه پنجم، نظریه سه‌بعدی واینر است که اسنادها را از نظر سه بعد درونی یا بیرونی بودن، پایدار یا ناپایدار بودن و قابل کنترل یا غیرقابل کنترل بودن مورد بررسی قرار می‌دهد. ترکیب این سه بعد، جمعاً هشت نوع اسناد مختلف را به وجود می‌آورند و بنابراین طبق این دیدگاه، اسنادها به دو نوع موقعیتی و گرایشی خلاصه نمی‌شوند.
۲-۱۳- اسناد و سازمان
تئوری اسناد که از مباحث جدید رفتار سازمانی، ادارک، انگیزش و رهبری ارتباط پیدا می‌کند. طبق این تئوری افراد سعی دارند علل و عوامل رفتارهای مشاهده شده را شناسایی کنند یا به عبارتی کوشش کنیم تابرای رفتار افراد همانگونه که صورت می‌گیرد توجیهی بیاوریم. شکل یک چهار چوب تئوری اسناد را به نمایش می‌گذارد.
فریتز هایدر بنیانگذار تئوری اسنادی بیان می‌کند که رفتار می‌تواند ناشی از عوامل درونی فردی (مانند توانایی) یا عوامل بیرونی موجود در محیط ۰ همانند کار دشوار) باشد. کِلی بر مبنای اقدام هایدر عنوان می‌کند که افراد پس از آن که اطلاعاتی در زمینه سه بعد رفتار یعنی توافق (اجماع)، تمایز یا تفاوت قائل شدن و ثبات یا تداوم گردآوری می‌کنند قادر به ایجاد اسناد علی می‌باشند.
کم
زیاد
کم
زیاد
کم
زیاد
رفتار فرد
تمایز
بیرونی
ثبات رویه
اجماع یا توافق
درونی
بیرونی
درونی
درونی
بیرونی
نمودار ۲-۱- چارچوب نظریه اسناد
۲-۱۳-۱- تفاوت قائل شدن/تمایز/اختصاص
اگر رفتار غیرعادی باشد، نظاره‌گر آن را به عامل بیرونی نسبت خواهد داد ولی اگر این رفتار مختص فرد باشد. آن را به عامل درونی نسبت خواهد داد (آیا فرد وضعیت‌های مختلف رفتارهای متفاوتی از خود بروز می‌دهد؟)
۲-۱۳-۲- اجماع و توافق
اگر همه کسانی که با وضعیت مشابه روبرو می‌شوند. به یک شکل واکنش نشان دهند. گفته می‌شود در رفتار اجماع وجود دارد. اگر اجماع فزونی یابد (مثلاً تمام کسانی که یک مسیر را برای آمدن به محل کار طی می‌کنند تأخیر داشته باشند). از دید نظریه اسناد، عامل بیرونی موجب سستی کارمند خواهد بود؛ در حالی که اگر سایر کارکنان به موقع در محل کار حاضر شوند، عامل درونی دلیل سستی کارمند خواهد بود.
۲-۱۳-۳- ثبات رویه در رفتار
هرچه ثبات رفتار بیشتر باشد، نظاره‌گر بیشتر رفتار فرد را به علل درونی نسبت می‌دهد. دیدگاه اسنادی انگیزش کارکنان در شکل زیر خلاصه شده است. طبق این دیدگاه، کارکنان از دیدگاه فرایند‌های ادراک نفس به رفتار خویش می‌نگرند. فرد بر اساس این ادراک‌ها متوجه می‌شود که رفتار او پاسخی به عوامل داخلی است یا خارجی. فرد از طریق اسناد این علت‌ها، متوجه می‌شود که به شکلی درونی یا خارجی برانگیخته شده است و می‌تواند الگوهای مورد نظر خود را برای محرک‌های آینده تعیین کند. شخصی که فکر می‌کند با عوامل خارجی برانگیخته می‌شود، به پاداش‌های خارجی مانند حقوق، به عنوان محرک رفتار خود می‌نگرد وشخصی که فکر می‌کند با عوامل داخلی برانگیخته می‌شود، بیشتر در جستجوی محرک‌های درونی برای آینده خود خواهد بود.
تحقیقات دسی نشان داده شده است که اگر به شخصی که به انجام دادن کاری علاقه مند است، در قبال انجام کار پاداش بیرونی داده شود. میزان علاقه‌اش به کار مورد نظر، کاهش پیدا می‌کند و اگر پرداخت‌های خارجی به این شخص قطع شود، انگیزه او دوباره کاهش خواهد یافت.
مشاهده رفتار خویشتن
علل داخلی
علل خارجی
علل خارجی
اسناد انگیزش بیرونی
| برای دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید. |