لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 432

از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)
خواری و زاری-پریشان حالی

بازرس-مامور بررسی و کنترل

پا پس کشیدن-عقب کشیدن

زوار-زه وار-چیزی شبیه به زه

ارنعوت-آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف

 

خواربار-ارزاق-خوراک

پشه کوره-پشه ی ریز
رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن
جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن

رفتن ِ سر کسی-از پرحرفی کسی خسته شدن-از صدای بلند کسی یا چیزی ناراحت شدن

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت

چپو-غارت-تاراج

چاق کردن-سر حال آوردن-درمان کردن

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

بغداد آباد-شکم سیر

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

زیر تشکی-رشوه

رفتگار-رفتنی-مردنی

برای کسی لقمه گرفتن-برای کسی کار پر دردسری تدارک دیدن-کسی را بد معرفی کردن

 

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

از صدقۀ سرِ-از عنایت و لطفِ

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

جوال پنبه آوردن-حرص و طمع زیاد داشتن-میل و علاقه ی فراوان داشتن

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن-از دارایی دیگران بخشیدن

پالان کردن کسی-فریب دادن کسی

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

بند آمدن-متوقف شدن

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

دان دان-متفرق و پراکنده

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان

آخش درآمدن(از درد نالیدن)

از دولت سر(به لطف کسی، از برکت وجود کسی)

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

ادب شدن(فهمیدن، با تنبیه عاقل شدن، تجربه آموختن، آدم شدن)

باریک اندام-لاغر و ظریف
خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

 

بی کلاه ماندن سر-بی نصیب ماندن-چیزی بدست نیاوردن

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

آخِی(صوتی برای تاثر یا شادی)

دو راهی-آن جا که راه دو شاخه می شود

 

جن بو داده-نوعی دشنام است

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)
زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

از دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

آب بستن در چیزی-آبکی و رقیق کردن

تخته زدن-پنبه زدن

خان خانم ها-محترم ترین خانم ها-بیش تر به دختر بچه گفته می شود
بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد
چین خوردن-چروک شدن

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

 

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

از کسی حساب بردن(از کسی ترس داشتن)

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن
 

زیاده روی-افراط-اسراف

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا
از جایی آب خوردن-ناشی از چیزی بودن

دستمال به دست بودن-چاپلوس بودن-متملق بودن

چهار چنگول ماندن-نگا. چهار چنگول شدن

دو شاخ-دارای دو شقه

 

چنگ به دل نزدن-ارزش نداشتن-قابل اعتنا نبودن-جالب نبودن

ابرو تنگ کردن(ناز و غمزه نمودن، افاده و بی‌اعتنایی کردن)
آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

دسته پل-الک دولک

آب نخوردن(درنگ نکردن)

 

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

 

جَلَب-حقه باز-موذی-تقلبی-زن نا به کار
چیز سرش بشو-آدم چیز فهم

از قلم انداختن-از یاد بردن-مورد بی‌توجهی قرار دادن

بنده منزل-خانه ی من

 

آکَل(آقای کربلایی)

جیره بندی-سهم بندی

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

 

خم گرفتن-فنی از کشتی

درمانگاه-جای درمان بیمار

خرده ریز-اثاثه ی اندک و کم مصرف-آشغال

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

آلونک‌نشین-ساکنان حواشی شهرها که در اتاقک‌های آلونک‌وار زندگی می‌کنند

 

 

خوابیدن-خراب شدن-فرو ریختن

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

زلف-موهای جلو سر و بناگوش

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

جواب گو-مسئول-آن چه یا آن که با امری مقابله می کند

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک

بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

 

تف سر بالا-چیزی که مایه ی سرشکستگی و ننگ خود آدم باشد

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

از راه نامشروع ) به پول و ثروت رسیدن

خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

 

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

خِر-حنجره-گلو

خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند

خاله ماستی-آدم بی اهمیت و بی ارزش

 

دندان تیز کردن-طمع کردن

دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

خوش دست و پنجه-نگا. خوش دست
بستن-یخ ردن-منجمد شدن-منعقد شدن-سفت شدن-ریختن بیش از اندازه-هدف قرار دادن

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب
 

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

حاجی خرناس-لولو

چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

از خود بودن-خودی بودن-محرم بودن
راه اندازی-راه انداختن

اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)

زدن رای کسی-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

ریش بابا-نوعی انگور درشت دانه

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن

در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

حرف از دهن کسی قاپیدن-سخن کسی را به نام خود قلمداد کردن

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

دمرو-کسی که دمر خوابیده

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

جُل-پوششی که روی اسب و خر می اندازند-لباس کهنه-میوه های بته ی مرده

جوشکاری-جوش دادن قطعات فلزی

خوش قلق-رام-خوش خوی

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن
به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن
تور کردن-زن یا دختری را به دام انداختن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)
بخیر و خوبی-صحیح و سالم-بسلامتی
چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

تو در تو- تو به تو

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

چند پیرهن بیش تر از کسی پاره کردن-بیش تر از کسی تجربه داشتن

جور کسی را کشیدن-کاری را به جای کسی برای او کردن

تَخم-مهمل تَخم

 
دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

 

چادر چاقچور-لباس بیرون رفتن زن با حجاب ایرانی در گذشته

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

راست راستی-حقیقتن-واقعن

دک کردن-از سر وا کردن

تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن

خوشگلک-با خوشگلی اندک

خسارت دیدن-زیان دیدن

 

خشک زدن-مات و مبهوت ماندن

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

جزوه دان-آن چه که دفترچه و کتابچه را در آن می گذارند

زیر پوست کسی آب رفتن-چاق شدن-ثروتمند شدن

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

 

 

جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل
جسته دوزی-نوعی دوختن

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

حلوای تن تنانی-نوعی حلوا

 

چاله-گودال کوچک-دردسر-اشکال

 

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

تا برداشتن-تا شدن-خم شدن
تند نویسی-سریع نویسی
 

اطفال باغ-گل‌های تازه

جَفت-چوب بست انگور

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه
ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن

 

دوبل-دو برابر

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن
پوشک-کهنه ی بچه

 

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

آب و گاوشان یکی بودن(شریک و همدست بودن)

آب به آب شدن-تغییر آب و هوا دادن-بهبود یافتن به سبب سفر

پس کشیدن-به عقب کشیدن

بار شیشه-بار شکستنی-کودک در شکم مادر

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)
 

اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن

چَکی-وزن نکرده-یک جا

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

بارانی-اصطلاح دختران دانش آموز : دوست صمیمی و محبوب

آبکی(بی‌ارزش، از روی بی‌علاقگی)

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

دست کسی را از پشت بستن-از کسی در کاری پیشی جستن

خانه به دوشی-بی خانمانی-آوارگی

آب آتش مزاج(می سرخ)
بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)
زیر دُم سُست-زن منحرف

خبر کسی یا چیزی را آوردن-مرگ و نابودی کسی یا چیزی را اعلام کردن-مردن-نابودی

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

 

پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن

اما-اشکال‌تراشی-ایجاد شبهه

برخورد-بهم خوردن-تصادف

پدر کسی را در آوردن-کسی را تنبیه کردن-بسیار آزار دادن

دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

 

پاخان-پشت هم اندازی-سفسطه کردن
زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

چاخان-دروغ-دروغگو-چرب زبان

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن

پنج تن-محمد-علی-فاطمه-حسن و حسین

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

تیز بزی-فورن-بی درنگ

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

دوخته فروش-کسی که پارچه بخرد-از آن لباس بدوزد و برای فروش عرضه کند

آقا بالاسر(امر و نهی کننده و مراقب)

افسرده‌بیان(بی‌هوده و بی‌مزه‌گو)

جگری-به رنگ جگر

دس دس کردن-دست زدن-طول دادن-وقت گذراندن

تخم چیزی ورافتادن-ریشه کن شدن

چوروک-چین و شکن

در کردن-شلیک کردن-خالی کردن

زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

 
زَوال-مست مست-لول

پا واکردن-به راه افتادن بچه

بلوف زدن-لاف زدن-چاخان کردن-توپ خالی زدن

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

دلی از عزا درآوردن-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل خوردن-به خوشی ساعتی را گذراندن

تو سری خور-آدم زور شنو-خوار و زبون

حاشیه دار-کناره دار
بابت-مورد-زمینه-موضوع

آماده‌باش-حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر
چرم پاره-خرده های چرم در دکان کفاشی

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

انگشت رساندن(دست‌درازی کردن، دست زدن)

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

آستین تر داشتن-بسیار گریه کردن
دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

دلخور بودن-گله مند بودن-ناراضی بودن

بامب-توسری

جو گندمی-مویی که تک تک سفید شده است-موی سیاه و سفید
از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن)

دست کردن-دست فرو بردن

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

زهرمار سلطان-ترش رو-اخمو
دلِی دلِی-حاشا-انکار
افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن
پخش و پلا-پراکنده-تار و مار
چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

 

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود

زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن

بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن
بالا دست-صدر مجلس-حریف چیره

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

الانه(همین حالا، هم اکنون)

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

ازقحطی‌درآمده(گرسنه‌چشم، آدم ندید‌بدید)

 

 

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

پر رودگی-پر گویی-پر حرفی

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

 

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

الف به خاک کشیدن-خجالت کشیدن

 

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

اسکلت‌بندی-طرح‌ریزی-زیرسازی

چرب کردن سبیل-رشوه دادن-حق السکوت دادن

باد گرفتن-مغرور شدن

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

جَری کردن-رو. دادن-گستاخ کردن

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

جور-هم طراز-اخت-هم زبان

 

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

ادرار کوچک-شاش
 

با ریسمان کسی به چاه رفتن-با اعتماد به کسی به کاری دست زدن
پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند
چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

تعریف کردن-به نیکی یاد کردن-ذکر خیر کردن

رفتن ِ سر کسی-از پرحرفی کسی خسته شدن-از صدای بلند کسی یا چیزی ناراحت شدن

خواه و ناخواه-از روی میل یا اجبار

پا شدن-از جا برخاستن

داغ کردن پشت دست-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

حاجی فیروز سال نو را مژده می دهد-مردی که در روزهای آخر سال خود را سیاه کرده و با رقص و آواز مردم را به خنده و شادی واداشته و آمدن

 

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی

تنابنده-انسان-آدم-ضعیف ترین بنده ی خدا

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

دمخور-مصاحب-معاشر-همنشین

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها

خون کردن-قتل کردن-آدم کشتن
از این دنده به آن دنده غلتیدن-از درد یا فکر و خیال نخوابیدن

دست کج-نامطمئن-دزد

خلاص-خارج از دنده بودن موتور

دام پزشک-پزشک حیوانات

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

ابوقراضه(ابوطیاره)

تخت-آسوده-رضایت بخش-صاف و هموار
انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن
اجابت کردن معده-قضای حاجت
چیل-آدم بد بیار

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

چسی در کردن-نگا. چسی آمدن
خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

خوردگی-ساییدگی-فرسودگی
در هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو افتادن-اوقات تلخ شدن
از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)