لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 202

جا گرفتن-مستقر شدن-پنهان شدن

دو پا-انسان

بند کشی-پر کردن درزهای آجرها و سنگ ها با سیمان و ساروج

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

دماغ کسی چاق بودن-سالم و تندرست بودن-سر حال بودن
راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

چراغ باران-چراغانی

پر کسی به پر کسی گرفتن-برخورد مختصری با کسی داشتن

خندیدن تو روی کسی-به کسی که بسیار گستاخ است می گویند

چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

پیه دل باز کردن-تحمل کردن

از سکه افتادن(ار رونق افتادن، از دست دادن زیبایی)

از کفر ابلیس مشهورتر(گاو پیشانی‌سفید، نزد همه معروف)
بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم
حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

خود را بستن-پول دار شدن

دستکاری-دست بردن در چیزی

پَرت-بی معنی-مزخرف-دور افتاده-خلوت

چندش آور-تکان دهنده-دل به هم زن

چار شانه-دارای شانه های پهن-کنایه از مرد خوش اندام

 

خاله خواب رفته-آدم شل و بی حال و وارفته

خبر کسی یا چیزی را آوردن-مرگ و نابودی کسی یا چیزی را اعلام کردن-مردن-نابودی

خود را به شغال مردگی زدن-خود را مظلوم وانمود کردن
اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

برده خورده-ملاحظه-پروا

از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن
دفتر-جایی که دبیران-منشیان و کارمندان کار می کنند

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

جا ماندن-فراموش شدن
بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

جببه گرفتن در مقابل کسی-با کسی مخالفت کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

دهنی کردن-آب دهان زدن به غذا یا چیزی
دردسر-گرفتاری-سرگردانی

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)
بد زبان- بد دهن
(نزد کسبه) نخستین فروش بامداد
جسته جسته-یواش یواش-کم کم-به تدریج

پاشنه بخواب-کفش راحتی

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

اوضاع احوال(وضع و حال)

چراغ باران-چراغانی

امان کسی را بریدن(کسی را درمانده و بیچاره کردن)

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن
دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن

روشن کردن چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از تماشاچیان می گیرند

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

خط انداختن-خراش به جا گذاشتن

جوی خون راه انداختن-کشتار بسیار کردن
خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد
از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)
تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

چال افتادن-گود شدن

زبان کوچکه-زبان کوچک
 

دست به جیب-بخشنده-خرج کن

 

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

بچه ی-اهل ِ

 

 

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

تن به کار دادن-زیر بار کار و مسئولیت رفتن-برای کار آماده شدن

ریز ریز کردن-کاملن خرد و کوچک کردن

زدن برای کسی-پشت سر کسی بدگویی کردن-مورد بدبینی قرار دادن

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان
به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن
پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند
پیچیدن نسخه-آماده کردن داروی نسخه ی دکتر در داروخانه
آفتابگیر-جایی که آفتاب بر آن بتابد-سایبان-چتر آفتابی
جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

جفت کردن کفش های کسی-بیرون کردن کسی از جایی
خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف

حساب کسی پاک بودن-کار کسی خراب و زار بودن

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن

 

الف الف کردن(قاچ‌قاچ کردن)

تو خشت افتادن-به دنیا آمدن

خالی خالی-بدون چیز دیگری

راست و ریس-موانع و معایب

افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

دست و پا نمدی-دست و پا پنبه ای

پیش انداختن-جلو انداختن-مقدم داشتن

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق
خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

 

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

تیغه-هر چیزی که مانند تیغ باشد-دیوار نازک
 

خایه-بیضه-جرات
الف الف کردن(قاچ‌قاچ کردن)

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

جملگی-تمامن-سراسر

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن
تُف کار-بچه باز
آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)

رویم به دیوار-هنگام گفتن مطلب ناخوشایندی می گویند

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن
تن به کار دادن-زیر بار کار و مسئولیت رفتن-برای کار آماده شدن

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

بالای چشمت ابروست- به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست

 

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

پیشاب-ادرار

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن
خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

داراشکنه-سمی قوی از گروه کلرور جیوه

بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

دو به دست کسی افتادن-به دست آوردن فرصت برای اعمال نظر-قدرت نمایی یا انتقام جویی

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)

خنگ خدا-نادان و کودن

بادمجان دور قاب چین-آدم چاپلوس-متملق-سبزی پاک کن

بامبول سوار کردن- بامبول در آوردن

تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

خروس خوان-هنگام سحر

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو
پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست
خپله-چاق و کوتاه قد

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن
از پا درآمدن-افتادن-سخت خسته و درمانده شدن
 

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن
تریج-آن جاکه آستر درونی جامه با رویه ی آن به هم می پیوندد
آجیل دادن-رشوه دادن-حق و حساب دادن

دو قلو-دو بچه ی همزاد

عینک ذره بینی بسیار قوی

پته بستن-سد بستن در جوی های شیب دار

 
دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

 

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

از جگر گذشتن-نامردی کردن

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

ریغ زدن-خراب کردن-کثافت کاری کردن

دل آب شدن برای چیزی-بسیار مشتاق چیزی شدن

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است

پدر کسی را در آوردن-کسی را تنبیه کردن-بسیار آزار دادن

چانه لغی-راز داری نکردن

بزن و بکوب-ساز و آواز و رقص-مجلس بزم

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

راه پیدا کردن-جستن راه حل برای مشکل-به نحوی در جایی وارد شدن

پیاده روی-راه پیودن با پای پیاده
آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

 

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

چرک و خون-چرک آلوده به خون

چاق بودن دماغ کسی-سالم و سرحال بودن
جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)

خیابان گز کردن-ول گشتن

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

 

خربان-صاحب خر-خرکچی
بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس

جمع و جور-منظم و مرتب

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد
حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن
خرت و پرت-اثاثه ی کم بها-خرده ریزه
بالای چشمت ابروست- به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

حساب-هزینه-مخارج-میزان طلب

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

 

آب لمبو(چلانده‌شده، فشرده)

آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)

برادر زن-برادرِ زن هر مرد

تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

چرخ خوردن-به دور خود چرخیدن

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

 

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی
پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

چراغ توری-چراغی نفتی که نور آن با توری مخصوصی پخش می شود

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

پسله خور-آن که نزد دیگران کم می خورد و در نهان بسیار

 

خواب آلود-آن که کاملن بیدار نشده است
زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها
زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

جوش آوردن-نگا. جوش آمدن

تکه گرفتن برای کسی-کاری برای کسی فراهم کردن

پیش تختی-پله مانندی برای رفتن به روی تخت مرتفع

 

شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی)

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد
در معامله را گذاشتن-در قال را گذاشتن

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه
پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

 

روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

چَک-سیلی-کشید

رومیزی-منسوب به میز

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

 
دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر

دست گرفتن برای کسی-خطای کسی را مرتب به رخ او کشیدن

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

 

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

خون به راه انداختن-آشوب و فتنه ی سخت به پا کردن
ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

دست مزد-اجرت-مزد کار

به سر کشیدن-یکباره نوشیدن-بالا انداختن

در بحر چیزی بودن-تمامن به چیزی اندیشیدن

تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

درب و داغان شدن

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

ترکه-آدم باریک و بلند

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن

حرف به حرف کردن-موضوع گفت و گو را عوض کردن
از کیسه خوردن-از جیب خوردن

بزن و برو-کسی که در کار-دقت و دلسوزی ندارد

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود
پابوسی-زیارت

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)
حاجی خرناس-لولو

 

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

اَتَر زدن-فال بد زدن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

 
زود رنج-نازک دل-حساس

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

خیس کردن-ادرار کردن به خود

آبجی خاک‌انداز-زن فضول و خبرچین

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

جا نیاوردن-کسی را نشناختن

پچ پچ کردن-نجوا کردن-زیر گوشی حرف زدن

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان
جز و وز-اظهار عجز و ناراحتی-شرح غم و اندوه-صدای سوختن چیزی

پیش بها-بیعانه

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا

 

پچ پچ کردن-نجوا کردن-زیر گوشی حرف زدن

حرف گوش کردن-حرف شنوی داشتن

دور پرواز-پرواز کننده تا فاصله های بسیار

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف
زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

تن کسی خاریدن-خواهان آزار بودن-دنبال دردسر بودن

 

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی
چراغ پیه سوز-چراغی فتیله ای که سوخت آن از پیه بود
دست و پا نمدی-دست و پا پنبه ای

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن
دندان تیز کردن-طمع کردن

پت پتی-موتور سیکلت

بی بخار بودن-بی عرضه بودن-ناتوان بودن

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن
پا سوز-عاشق شیفته

بند کشی-پر کردن درزهای آجرها و سنگ ها با سیمان و ساروج
پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

 

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری
به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

حق البوق-رشوه

دو دلی-تردید-بی تصمیمی

روی خود کشیدن-رو کشیدن

 

انگشت بر چشم نهادن-پذیرفتن-مسلم دانستن

 

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند
خانه یکی-صمیمی و یکدل

پالان خر دجال-کار پایان ناپذیر

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

داو-نوبت بازی

چِرت-حرف بی معنی و نامربوط
پته ی کسی را روی آب انداختن-راز کسی را فاش کردن-کسی را رسوا کردن

زود فهم-کسی که زود چیزی را درک می کند

تخت و تبارک-با آسودگی خیال

 

 

خود را به موش مردگی زدن-خود را ناتوان

حرف پوچ-سخن بی معنی

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

 
از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن
تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول
خوابیدن-خراب شدن-فرو ریختن
چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

پنبه ی کسی را زدن-کسی را افشا و بی اعتبار کردن

 

راپرت کردن-گزارش دادن-خبر دادن

به سر و کول هم پریدن-دعوا کردن-شلوغ بازی درآوردن

پِشک-نرمی و پرده های بینی

 

پیش کردن-راندن به جلو

راست شدن-رو به راه شدن

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

دله دزد-آفتابه دزد-دزدی که به چیزهای کم ارزش قانع است

تند رفتن-دور برداشتن-زیاده روی کردن-از حد خود تجاوز کردن

بد شیر-متقلب-بد جنس

خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق

پوست پیازی-نازک و بی دوام